راه های افزایش عزت نفس نوجوانان دغدغه هر پدر و مادری میباشد. نوجوانی دوره گذار بین کودکی و جوانی فرد میباشد. اشتباه نیست اگر بگوییم مهمترین و تاثیرگذارترین دوره زندگی هر فردی نوجوانی میباشد.
چالش های بلوغ، محیط های اجتماعی مختلف و بالا رفتن خودآگاهی فرد و… میتواند مشکلات متعددی را برای نوجوان بوجود آورد. یکی از این چالش ها عزت نفس پایین در نوجوانان است. عزت نفس پایین در نوجوانی میتواند تاثیرات خود را در آینده تحصیلی، شغلی، اجتماعی و عاطفی فرد در بزرگسالی نمایان سازد.
در این مقاله به تعریف عزت نفس از زبان بزرگان میپردازیم. سپس علائم عزت نفس پایین نوجوانان را اعلام میکنیم و در نهایت راه های افزایش عزت نفس در نوجوانان را با طرح سوالاتی به شما آموزش میدهیم. با ما همراه باشید
تعریف عزت نفس از زبان بزرگان
عزت نفس در فرهنگ لغت به معنای باور توانمندی خویش؛ احترام به خود و اعتماد به خود می باشد.
تعریف درست عزت نفس از نظر استنلی کوپر اسمیت (دانشمند حوزه روانشناسی) این است که:
عزت نفس یعنی احساسات فرد؛ ارزشی که برای خود قائل است ؛ یک قضاوت شخصی در مورد با ارزشی یا بی ارزش بودن خود.
عزت نفس از نظر مارشال روزنبرگ (روانشناس و نویسنده آمریکایی ) این است که:
عزت نفس یک ادراک است نه یک واقعیت.
عزت نفس و اعتماد به نفس از آن موضوعاتی است که اغلب اوقات یکی تعریف می شود یا با هم ادغام و گاها جابجا تعریف میشوند در صورتی که عزت نفس و اعتماد به نفس با یکدیگر تفاوت دارند.
علائم عزت نفس پایین در نوجوانان
علائم نوجوانان با عزت نفس پایین عبارت اند از:
- وقتی شکست می‌خورند بیشتر به هم می‌ریزند.
- استرس و اضطراب بیشتری تجربه میکنند.
- کمتر انتقاد پذیرند و پذیرش بسیار پایینی دارند.
- در زمینه کنترل بر احساسات و هیجانات خود ضعیف عمل میکنند.
- در کل زندگی عنان کنترل را از دست میدهند.
- احساس درماندگی در سراسر زندگی همراهشان میباشد.
- در اجتماع هم با عدم پذیرش و احساس درماندگی خود مدام با دیگران در تضاد و رنجور هستند چرا که این افراد بسیار زود رنج میباشند.
- اگر مورد بی احترامی و یا ظلمی قرار گرفتند مطالبه گری درستی را ندارد.
- نسبت به اظهار نظر دیگران در مورد خود نمی‌توانند بی‌اعتنا باشد.
- به دنبال انتقام؛ تلافی و جبران هستند و اغلب با ناتوانی خود روبرو میشوند.
- از در جمع بودن حال خوبی ندارند.
- و…
راه های افزایش عزت نفس نوجوانان
روش های افزایش عزت نفس در نوجوانان را با طرح سوالات زیر از خود فراگیرید:
تصمیمات او را چه کسی می گیرد ؟
اگر تصمیم گیرنده نهایی امور نوجوان کسی غیر از اوست؛ به احتمال زیاد عزت نفس او آسیب جدی دیده است .
تصمیمات مهمی وجود دارد که نیاز است نوجوان به تنهایی اقدام کند. اما غالباً والدین دخالت کرده و خود تصمیم می گیرند . چرا که ترس از خطر کردن نوجوان خود را نمی‌توانند بپذیرند.
تا نوجوان خطر نکند ترس‌ها و مشکلات آینده‌اش حل نمی شود .(نمونه: انتخاب رشته وشغل)
در تشویق و تنبیه و اعتدال دارید؟
افراط درتشویق وتنبیه به نوعی باعث آسیب جدی به عزت نفس نوجوانان می شود. بنابراین اگر می خواهید عزت نفس او را تقویت کنید تشویق و تنبیه را بر اساس میزان و اهمیت رویداد و تناسب واقعه با پاداش و مجازات تعیین کنید .
مثلاً اگر یک لیوان از دستش افتاد ؛ او را از مهمانی محروم نکنید. یا اگر بعد از توالت دست خود را با صابون ضدعفونی کرد. یک دوچرخه به عنوان پاداش برایش تهیه نکنید. بعبارتی توازن بین عمل و هدیه یا تنبیه را برقرار کنید.
البته این نمونه ها برای نوجوان عادی است ؛ اگر کودکی سالها به دلیل بیماری نمی توانست دست‌های خود را بشوید و الان این توانایی را فراگرفته تشویق و تنبیه متفاوت لازم دارد.
در امور خانه و کارها چقدر به فرزندتان اختیار میدهید؟
اجازه همکاری و حضور در کنار خود را به نوجوان خود بدهید .چرا که باعث افزایش عزت نفس و احساس ارزشمندی در او خواهد شد .اگر نوجوان علاقه دارد در کار تعمیر ماشین ویا آشپزی کنارتان باشد و همکاری کند و شما برای حس مادرانه ویا پدرانه افراطی او را ترخیص می کنید و از او میخواهد که استراحت و بازی کند این لطف و دلسوزی مصادف است با کاهش عزت تنفس.
چقدر فرزند را برای رسیدن به خواسته هایش تشویق میکنید؟
هرچقدرمشوق بهتری برای فرزندتان باشید ؛ با قدرت و عزت نفس بالاتری به خواسته هایش نزدیک می شوید.
در هنگام خطا و تنبیه او چقدر عشق خود را جاری می کنید؟
به هر حال عشق خود را از فرزندتان دریغ نکنید .در هنگامی که خطایی از او سرمیزند چیزی که بسیار رایج و مخرب است این است که والدین از این عبارات استفاده می کنند : تو دیگر فرزند من نیستی. تورا دیگر دوست ندارم و نسبت به طرد فرزند خود فعال می شوید. عزت نفس او را دریابید. و در اوج خطا و تنبیه عشق را جاری کنید تا عزت نفس فرزندتان آسیب نبیند.
نوجوانان را چقدر با دیگران مقایسه می کنید؟
تحت هیچ شرایطی ؛ در هیچ موقعیتی حتی در خفا یا در دل خود؛ فرزندتان را با دیگران مقایسه نکنید . مقایسه باعث تشدید حس بی ارزشی و کاهش عزت نفس میشود.
آیابرای او شنونده خوبی هستید؟
شنونده خوب کسی است که:
با حوصله گوش میدهد.
نگاه چشمی با فرزند خود دارد.
وقت اختصاصی برای فرزند خود در نظر می‌گیرد.
در میان صحبت‌های او نمی پرد.
خشم و عصبانیت خود را کنترل مینماید.
مانند یک دوست به صحبت‌هایش گوش میدهد.
و…
اگر شنونده خوبی هستید؛ عزت نفس نوجوان خود را بالا میبرید.
نوجوانتان چقدر مستقل است ؟
اجازه دهید امورات شخصی خویش را به تنهایی انجام دهد. می توانید نظارت کنید اما اجازه بدهید استقلالش حفظ شود. وابستگی نوجوانان می تواند نشانه ی کمبود عزت نفس باشد.
سعی کنیم با دادن استقلال ب نوجوانان باعث افزایش عزت نفس در آنها شویم.
نوجوان را با چه نامی صدا می کنید؟
یکی از اشتباهات رایج و خطرناک والدین و سرپرستان این است که نوجوان ها را به نامها و القاب ناپسند و تحقیرکننده خطاب میکنند .
حتی به شوخی و در زمانی که خود فرزند شما هم همراهی می کند و در ظاهر ناراحت نمی شود از این اسامی و القاب استفاده نکنید . مرز تقویت عزت نفس و کاهش عزت نفس بسیار باریک است.
چقدر از دیگران گله و شکایت دارید؟
هیچگاه در مقابل فرزندتان از دیگران بدگویی نکنید.
نقاط ضعف دیگران را مرور نکنید . دیگران را سرزنش و تحقیر نکنید. یادتان باشد که نوجوانتان هم یک انسان است و ناخودآگاه باصحبتهای شما بفکر فرو میرود و همزاد پنداری می کند و عزت نفس او هم آسیب می بیند .
در حضور نوجوانان چقدر به همسر و خانواده احترام می گذارید؟
عادت رایج برخی از والدین است که در حضور فرزند خود با همسر دعوا می کنند ؛ توهین میکنند خودش و یا خانواده‌اش را تحقیر می کنند و معایب آنها را بازگو میکنند و یا در غیاب همسر از اوبدگویی میکنند ؛ نقاط ضعف یا اشتباهاتش را بازگو میکنند با این کار حس کم ارزشی و بی ارزشی را در نوجوانان تقویت میکنید.
در انتقال باورها و عقاید خود به نوجوان چقدر محتاط هستید ؟
یکی دیگر از رفتارهای والدین که باعث آسیب جدی به عزت نفس نوجوانان میشود این است که باورهای غلط ؛ عقاید سختگیرانه و خرافات زیادی را با تکرار و اجبار به خورد نوجوان خود میدهند. چرا که در جامعه و اجتماع با تضاد روبرو میشود .
به دنبال رشد خود باشید تا باور های درستی برای نوجوان خود منتقل کنید.(نمونه: باورهای غلطی مثل: پولدارها از راه های نادرست پولدار میشوند.پول مایه ی فساد است و…)
آیا برای دوران بلوغ نوجوانتان آماده‌اید؟
برخی از والدین می دانند دوران بلوغ هست. اما برای دیگران و فراموش میکنند نوجوانشان هم از نظر فیزیولوژی به این مرحله خواهد رسید . بنابراین حتماً در جهت آگاهی بخشی و دادن اطلاعات صحیح به فرزندانتان این ساختار را از ابعاد مختلف مورد توجه قرار دهید .
چقدر به خاطر دیگران نوجوانتان را از حقوقش محروم می کنید؟
هرگاه به خاطر دیگران نوجوان را تنبیه کردین؛ سرزنش و تحقیر کردین؛ یا او راوادار کردین که از حقوق خود بگذرد یعنی با دست خود عزت نفس او را از بین برد ه اید. پس همیشه حقوق فرزندانتان را محترم بشمارید.
سخن پایانی
راه های افزایش عزت نفس نوجوانان برای خودشکوفایی و رشد تحصیلی و اجتماعی نوجوان شما بسیار اهمیت دارد. موارد گفته شده در این مقاله از مهمترین نکات برای افزایش عزت نفس نوجوانان میباشند.
برای مشاوره و ثبت نام در کلاس افزایش عزت نفس نوجوانان و بزرگسالان با دکتر مهناز گرجی زاده با شماره تماس: 09166097578 در واتساپ در ارتباط باشید. (برگزاری کلاس به صورت حضوری و آنلاین میباشد)
همچین از صفحه: کلاس افزایش عزت نفس در اهواز دیدن فرمایید